“Mae newid yn dod, p'un a ydych chi'n ei hoffi ai peidio.”
Dewislen
Croeso i'r Safon
Un Blaned
Mae'r Safon Un Blaned yn cydnabod sefydliadau sy'n ceisio parchu terfynau a gallu naturiol y Ddaear drwy addasu effeithiau eu gweithgarwch i lefel sydd gymesur â'r hyn gall y blaned ei darparu. Ar yr un pryd, gallu helpu i frwydro yn erbyn newid yn yr hinsawdd ac ailgyflwyno mwy o fioamrywiaeth a natur i'n hamgylchedd.
Beth yw'r Safon Un Blaned?
Mae'r Safon Un Blaned yn cydnabod sefydliadau sy'n parchu ffiniau a galluoedd naturiol Planet Earth trwy addasu effeithiau eu gweithgareddau i lefel sy'n gymesur â'r hyn y gall y blaned ei ddarparu. Ar yr un pryd, gall helpu i frwydro yn erbyn newid yn yr hinsawdd ac ailgyflwyno mwy o fioamrywiaeth a natur i'n hamgylchedd. Ar wahân i hyn, beth bynnag fo’r sefydliad, mae’n debygol o arwain at:
- gwell enw da
- gwell sefyllfa ar gyfer tendro
- cydymffurfio â deddfwriaeth
- gwell cymhelliant staff
- gweithrediad mwy darbodus, mwy effeithlon
- mwy o barodrwydd i fuddsoddi.
Mae'r Safon Un Blaned yn gweithio drwy helpu sefydliadau i gyfrifo a lleihau eu hôl troed ecolegol. Mae'n gwneud hyn drwy annog asesiad hollgynhwysol o ddylanwad ac effeithiau holl weithgareddau'r sefydliad. Mae’n berthnasol i bum cynulleidfa wahanol, gan ei fod wedi’i adeiladu ar ddeg egwyddor gydgysylltiedig wedi’u hategu gan gyfres o feini prawf sy’n seiliedig ar dystiolaeth. Y meini prawf hyn yr asesir sefydliad sy'n ceisio achrediad yn eu herbyn.
Mae’r Safon Un Blaned yn cwmpasu’r ‘pum ffordd o weithio’ ( Gweler isod ) ac yn alinio sefydliad â nodau Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 a deddfwriaeth arall y DU a Chymru.
Gellir cynnwys nodau cymdeithasol y Ddeddf hefyd.
Gall unrhyw sefydliad ddefnyddio’r Safon Un Blaned naill ai fel fframwaith datblygiadol (ar gyfer gwelliant parhaus) neu fel safon i’w chyflawni. Beth bynnag yw'r achos, bydd pob un ohonynt yn ei gymhwyso mewn modd sy'n unigryw iddynt hwy. Felly, nid yw sut y maent yn mynd ati i nodi a mesur eu hôl troed ecolegol yn rhagnodol – ni fydd un maint yn addas i bawb.
Yn ystod asesiad, bydd sefydliadau'n cael y cyfle i rannu gyda'r Aseswr sut maent yn credu eu bod yn bodloni pob maen prawf ar gyfer y Safon yn ysgrifenedig, trwy Offeryn Hunanasesu, ac ar lafar trwy ddeialog gydag ystod o staff. Mae hyn wedyn yn cael ei gadarnhau trwy drafod gyda staff eraill yn y sefydliad, cwsmeriaid a chyflenwyr.
Dewch i wybod mwy am OPS gyda'r fideo esbonio hwn
Yn y fideo tair munud hwn mae Prif Swyddog Gweithredol Gwasanaethau Asesu, Paul Bridle, yn esbonio beth mae’r OPS yn ei olygu i sefydliadau ac arweinwyr busnes. Sut y gellir defnyddio'r safon fel fframwaith, y manteision, a'r broses gydnabod.
Chwarae Fideo
"Rydym yn edrych ymlaen yn fawr at ei dreialu a'i hyrwyddo i awdurdodau lleol eraill gymryd rhan"
Y Cyng. Andrea LewisDirprwy Arweinydd Cyngor Abertawe 
"Mae angen i'r Safon fod wrth galon y sector cyhoeddus a phreifat i gael pawb ar yr agenda. Mae'n rhaid i chi gael safon, arfer gorau, archwilio a gwaith tîm."
Joan WalleyCyn-gadeirydd Pwyllgor Archwilio’r Amgylchedd Tŷ'r Cyffredin 
"Mae'n gyfannol, does dim byd yn cael ei adael allan"
Jane DavidsonCyn-weinidog dros yr Amgylchedd Cymru 
"Mae gan y Safon sylwedd a phwysigrwydd gwirioneddol"
Andrew Corbett-NolanCyfarwyddwr, The Good Governance Institute 
“Mae’r Safon yn alinio ac yn adeiladu ar fy nghyngor presennol ym maes datgarboneiddio a gwella gwytnwch byd natur”
Sophie HoweComisiynydd Cenedlaethau'r Dyfodol Cymru 
"Mae'r safon yn cynnig ffordd ffres o feddwl heb wyrddwyn."
Andrew WilliamsPrif Weithredwr, Rheolwr Technegol ac Amgylcheddol Brecon Carreg 
"Mae yna orgyffwrdd gyda BCorp ond mae hyn yn mynd i fwy o fanylion ac yn gwneud mwy o ddal dwylo"
Dr Ben ReynoldsCyfarwyddwr, Urban Foundry Ltd 
Blaenorol
Nesaf
"Rydym yn edrych ymlaen yn fawr at ei dreialu a'i hyrwyddo i awdurdodau lleol eraill gymryd rhan"
Y Cyng. Andrea LewisDirprwy Arweinydd Cyngor Abertawe
"Mae angen i'r Safon fod wrth galon y sector cyhoeddus a phreifat i gael pawb ar yr agenda. Mae'n rhaid i chi gael safon, arfer gorau, archwilio a gwaith tîm."
Joan WalleyCyn-gadeirydd Pwyllgor Archwilio’r Amgylchedd Tŷ'r Cyffredin
"Mae'n gyfannol, does dim byd yn cael ei adael allan"
Jane DavidsonCyn-weinidog dros yr Amgylchedd Cymru
"Mae gan y Safon sylwedd a phwysigrwydd gwirioneddol"
Andrew Corbett-NolanCyfarwyddwr, The Good Governance Institute
“Mae’r Safon yn alinio ac yn adeiladu ar fy nghyngor presennol ym maes datgarboneiddio a gwella gwytnwch byd natur”
Sophie HoweComisiynydd Cenedlaethau'r Dyfodol Cymru
"Mae'r safon yn cynnig ffordd ffres o feddwl heb wyrddwyn."
Andrew WilliamsPrif Weithredwr, Rheolwr Technegol ac Amgylcheddol Brecon Carreg
"Mae yna orgyffwrdd gyda BCorp ond mae hyn yn mynd i fwy o fanylion ac yn gwneud mwy o ddal dwylo"
Dr Ben ReynoldsCyfarwyddwr, Urban Foundry Ltd
Blaenorol
Nesaf
Y Pum Dull o Weithio
1
Hirdymor ⎯ cydbwyso anghenion tymor byr â bodloni anghenion tymor hir.
2
Atal ⎯ gweithredu i atal problemau rhag digwydd neu waethygu, gan ddefnyddio'r egwyddor ragofalus.
3
Integreiddio – ystyried sut gall holl weithgarwch sefydliad effeithio ar ei gilydd, ar y nodau cymdeithasol ac ecolegol, ac ar ddiddordebau a chamau gweithredu rhanddeiliaid.
4
Cydweithio - gydag unrhyw berson arall (neu wahanol rannau o'r sefydliad ei hun) a allai helpu'r sefydliad i gyflawni ei amcanion a'i nodau cymdeithasol ac ecolegol.
5
Cynnwys cynnwys ystod eang o bobl wrth gyflawni ei nodau cymdeithasol ac ecolegol, gan sicrhau bod y bobl hynny yn adlewyrchu amrywiaeth yr ardal lle mae'r sefydliad yn gweithredu, ac yn dod ohono.
Cwestiynau Cyffredin
Y cwestiynau a'r atebion mwyaf cyffredin
Beth yw'r Safon Un Blaned?
Methodoleg i achosi newid diwylliannol mewn sefydliadau, mawr a bach, o bob sector, i'w cefnogi i ddefnyddio adnoddau naturiol yn effeithlon, gan barchu terfynau'r blaned a chyflawni nodau cymdeithasol. Mae'n mabwysiadu'r 'Pum Dull o Weithio' ac yn cefnogi Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru). Mae defnyddio cylch gwella parhaus yn arwain at fuddion cynyddol.
Pam mabwysiadu'r Safon Un Blaned?
Mae'r mwyafrif o sefydliadau yn ymwybodol y dylent fod yn gwneud rhywbeth i wrthweithio newid yn yr hinsawdd, helpu i wella bioamrywiaeth, cefnogi cymunedau, a lleihau eu hôl troed ecolegol eu hunain, ond naill ai heb yr wybodaeth am sut i fynd ati, neu'n ei ystyried yn gost bosibl. Bydd y Safon hon, sydd am ddim i'w defnyddio, yn eu helpu i ddatblygu eu llwybr llwyddo eu hunain, i arddangos ymrwymiad i weithredu o fewn terfynau'r blaned, i wella eu cystadleurwydd, ac yn arbed arian iddynt. Gweler y buddion yma.
Sut gwyddom ei bod yn gweithio?
Mae’r Safon wedi’i threialu gan nifer o wahanol sefydliadau gan gynnwys fel cyngor er mwyn cael sicrwydd ynghylch ei drylwyredd a’i heffeithiolrwydd. Mae adborth systematig yn cael ei dderbyn ar bob cam o'r broses.
Bydd y sefydliadau'n cyflwyno tystiolaeth yn wirfoddol i aseswyr annibynnol hyfforddedig ynghylch eu cam ar y daith i leihau eu hôl troed ecolegol. Yna cânt eu hasesu a derbyn adborth cefnogol.
Sut gallaf gael achrediad?
Byddwch yn cofrestru gydag Assessment Services Ltd., a fydd yn dynodi Aseswr ar eich cyfer. Bydd offeryn hunan-asesu ar-lein yn eich helpu i gwblhau'r dystiolaeth angenrheidiol i arddangos eich polisi a'ch bod yn ei roi ar waith. Bydd yr Aseswr yn gwerthuso hyn ac yn trefnu apwyntiad i sgwrsio â staff uwch a detholiad o weithwyr, cwsmeriaid, cyflenwyr ac eraill. Gan ddibynnu ar faint eich sefydliad, gall yr asesiad annibynnol hwn gymryd rhwng hanner diwrnod a thridiau.
Pwy sydd y tu ôl i'r Safon Un Blaned?
The One Planet Centre Community Interest Company mewn cydweithrediad ag Assessment Services Ltd. Caiff yr OPC ei arwain gan yr amgylcheddwr a'r awdur enwog, David Thorpe, gyda chefnogaeth Grŵp Ymgynghorol o arbenigwyr cynaladwyedd. Gweler https://theoneplanetlife.com/
Mae Assessment Services Ltd yn aseswyr annibynnol, wedi'u hachredu gan UKAS, a chyda deng mlynedd ar hugain o brofiad yn gwerthuso safonau yn y sectorau preifat a chyhoeddus. Ymhlith y safonau hynny mae Rhagoriaeth Gwasanaethau i Gwsmeriaid, IAQF Cymru, Merlin, Matrix, Safon IAG, Gwobrau SFEDI (ar gyfer yr IOEE), Gwobrau Ansawdd Teuluoedd yn Gyntaf. Gweler https://assessmentservices.com/
Beth sy'n digwydd wedi'r asesiad?
Bydd yr aseswr yn rhoi adroddiad manwl i chi yn amlygu eich cryfderau, meysydd sydd angen eu gwella, ac yn awgrymu targedau. Rhoddir gwobrau efydd, arian ac aur. I gyflawni efydd mae angen tystiolaeth bod uwch-reolwyr wedi ymroi i'ch nodau, a'ch bod wedi llunio strategaeth fanwl i'w cyflawni. Bydd yr aseswr yn gwirio gyda chi bob chwe mis i weld sut mae eich cylched gwella parhaus yn datblygu. Mae cyflawni gwobrau arian neu aur yn dibynnu ar gyflawni targedau rydych wedi'u gosod ar gyfer eich hun yn y cynllun cytunedig.
Faint mae'n ei gostio?
Nid oes cost i lawrlwytho'r Safon. Codir tâl am unrhyw waith ymgynghori.
Mae Achrediad - sy'n para dwy flynedd - yn costio rhwng £675 a £1,688 yn ôl maint y sefydliad a Lefel y Wobr.
Beth yw'r fantais i Lywodraeth Cymru?
Mae Llywodraeth Cymru wedi cael ei chydnabod yn fyd-eang am ei Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) flaengar. Fodd bynnag, mae wedi bod yn heriol i gyrff cyhoeddus a chwmnïau integreiddio'r nodau'n llwyr yn eu gweithgarwch beunyddiol. Dyluniwyd Safon Un Blaned i wneud hyn. Bydd manyldeb asesu annibynnol yn sicrhau y cyflawnir y cynnydd cywir. Gallai'r llywodraeth fynnu fod contractau, grantiau neu wobrau yn amodol ar ymgeiswyr yn arddangos eu hymrwymiad i'r Ddeddf drwy fabwysiadu Safon Un Blaned. Gallai Comisiynydd Cenedlaethau'r Dyfodol gynnig yr offeryn i bob corff cyhoeddus a bwrdd gwasanaethau cyhoeddus.
